Część z Was na pewno rozpoczyna ten rok z postanowieniami noworocznymi, a niektórzy dopiero szukają inspiracji. W tym artykule przedstawiam, co możecie zmienić w swoim cyfrowym życiu. Jeżeli ktoś z Was szuka ciekawych postanowień związanych z prywatnością, otwartym oprogramowaniem, czy odcięciem się od korporacyjnych macek – to zachęcam do skorzystania z poniższych propozycji.
Media społecznościowe
Od początku trwania podcastu oraz całej inicjatywy Internet. Czas działać! poruszyliśmy kilkukrotnie tematykę mediów społecznościowych. W naszej ocenie „tradycyjne” social media, takie jak Facebook, Twitter czy Instagram, są niezwykle szkodliwe i potrafią być silnie uzależniające. Przyczyniają się do polaryzacji społeczeństwa, profilowania użytkowników i cenzury (same decydują co wolno użytkownikom publikować, a czego nie). Wspomniani użytkownicy (czyli my) są tylko produktem, zaś prawdziwymi użytkownikami tychże mediów są reklamodawcy.
Jak można działać?
Możesz rozważyć następujące kroki:
- Usunięcie konta w danym medium społecznościowym. O korzyściach z nieposiadania konta np. na Facebooku możesz posłuchać w 6 odcinku naszego podcastu;
- Założenie konta w jednej z licznych zdecentralizowanych i sfederalizowanych instancji mediów społecznościowych, takich jak Mastodon. Nasze treści publikowane są za pośrednictwem kilku platform: Mastodon, Peertube oraz Funkwhale. Więcej o idei fediwersum dowiecie się z 12 odcinka naszego podcastu oraz z polskiej strony fediverse.pl dotyczącej tej tematyki;
- Instalacja wtyczki Facebook Container, której celem jest izolacja naszej internetowej aktywności od śledzenia dokonywanego przez Facebooka. Nawet jeżeli nie posiadasz konta na Facebooku, Facebook jest w stanie tworzyć profil użytkownika na podstawie Twojej aktywności internetowej. Wykorzystuje do tego skrypty śledzące oraz elementy takie jak Udostępnij czy Lubię to, które często umieszczane są na stronach internetowych.
Pozyskiwanie informacji
Twórcy wspomnianych wcześniej mediów społecznościowych decydują o tym, co możesz zobaczyć, a czego nie. Głównym celem podpowiadanych treści jest wydłużenie czasu spędzonego przez użytkownika w wybranej platformie. Wiele osób nieświadomie spędza o wiele więcej czasu w mediach społecznościowych, niż im się wydaje.
RSS
A gdyby tak odzyskać nad tym kontrolę? Dzięki technologii RSS będziesz w stanie tworzyć oraz w pełni kontrolować zbiór treści, które Ciebie interesują. Nie odkrylibyśmy wielu z poruszanych w ramach inicjatywy Internet. Czas działać! tematów, gdyby nie RSS. Dzięki technologii RSS nasza kolejka pomysłów na przyszłe odcinki wiecznie się wydłuża.
Więcej o RSS dowiesz się z 23 odcinka naszego podcastu.
Kuba Orlik
Wolne i otwarte / alternatywne oprogramowanie
Na każdym etapie produkcji naszych treści korzystamy z wolnego i otwartego oprogramowania. Począwszy od systemów operacyjnych, przez aplikacje mobilne / desktopowe, a skończywszy na aplikacjach webowych, na których publikujemy efekty naszej pracy. Poniżej przedstawiamy kilka alternatyw, które możesz rozważyć w 2022 roku.
Przeglądarka internetowa
Korzystanie z następujących przeglądarek:
- Google Chrome;
- Chromium;
- Microsoft Edge;
- Opera;
- Brave;
- Vivaldi;
niestety wspiera dominację Google Chrome wśród przeglądarek. Dzieje się tak, ponieważ każda z powyżej wymienionych przeglądarek wykorzystuje ten sam silnik renderowania (Blink), który jest utrzymywany i rozwijany przez inżynierów Google'a.
W tym miejscu gorąco zachęcam do wypróbowania przeglądarki Mozilla Firefox, która korzysta z innego silnika renderowania stron internetowych.
Wybierając Firefoxa dzisiaj możemy liczyć, że w przyszłości będziemy mieli wybór wśród przeglądarek oraz innych aplikacji, a Apple oraz Google utracą szkodzącą użytkownikom dominację. Firefox zawiera wiele użytecznych rozwiązań chroniących nas przed skryptami śledzącymi, czy tzw. fingerprintingiem, który szczegółowo opisaliśmy i omówiliśmy w odcinku 20.
Jeżeli jesteś użytkownikiem iPhone'a mamy dla Ciebie smutną wiadomość. Każda przeglądarka, z której korzystasz, bez znaczenia czy jest to Firefox, czy Chrome, to w rzeczywistości starsze Safari z innym logo, dzięki Apple... W naszym pierwszym odcinku omówiliśmy ten problem.
Warto wspomnieć również o przeglądarkach: Librewolf, Pale Moon, Tor Browser czy Waterfox. W przyszłości przygotujemy pogłębiony materiał na temat samych przeglądarek internetowych.
System operacyjny
Jak pokazują nasze anonimowe statystyki około 1/3 wszystkich zapytań kierowanych do domeny internet-czas-dzialac.pl to komputery z Windowsem. Jeżeli planujesz zmianę systemu operacyjnego w 2022 roku, to polecamy GNU/Linuksa.
Jeżeli nigdy wcześniej nie próbowałeś GNU/Linuksa to gorąco zachęcam do zainteresowania się linuksowymi dystrybucjami, takimi jak: Ubuntu, Linux Mint, Fedora oraz Pop!_OS (gdyby ktoś pytał, ja oraz Kuba korzystamy z Manjaro).
Każda dystrybucja ma swój własny, unikalny zestaw cech. Warto wypróbować kilka dystrybucji i znaleźć odpowiednią dla siebie. Systemy te możesz uruchamiać wprost z pendrive'a. Nie musisz usuwać aktualnego systemu, aby móc przetestować wybraną przez siebie dystrybucję. W tym celu wystarczy skorzystać z aplikacji do tworzenia rozruchowych dysków USB, takich jak Rufus, Ventoy, balenaEtcher, USBImager, czy UNetbootin, a następnie uruchomić system z pendrive'a.
Wyszukiwarki internetowe
Korzystasz na co dzień z wyszukiwarki Google? Zachęcamy do wypróbowania wyszukiwarek, które respektują prywatność i nie profilują twojej aktywności internetowej. Bez znaczenia, jaką wyszukiwarkę wybierzesz, zachęcam do zapoznania się z ich politykami prywatności.
DuckDuckGo
DuckDuckGo jest popularną wyszukiwarką, która deklaruje, że respektuje prywatność swoich użytkowników. Trzeba wziąć jednak pod uwagę, że DuckDuckGo oprócz własnego indeksu wyszukiwania, korzysta również z wyników pochodzących od swoich partnerów – w tym od Binga, Microsoftu.
Qwant
Jest to wyszukiwarka tworzona we Francji, która stworzyła własny indeks wyszukiwania (w początkowej fazie implementacji był zasilany wynikami pochodzącymi między innymi z Binga). Twórcy podają, że wyszukiwarka jest zgodna z europejskim rozporządzeniem o ochronie danych.
Brave Search
Twórcy wyszukiwarki Brave, również tworzą własny indeks wyszukiwania. Jednocześnie informują użytkowników, że ich indeks nie jest wciąż w pełni niezależny i czasami mogą posiłkować się zapytaniami do indeksów big techu.
Searx
Interesującą alternatywą jest Searx, który jest metawyszukiwarką. Searx możemy uruchomić na własnym serwerze, bądź skorzystać z publicznie dostępnych instancji.
Unikatową funkcją Searx jest agregowanie wyników z wielu indeksów wyszukiwarek internetowych, a użytkownik ma możliwość konfigurowania, z jakich indeksów chce korzystać.
Alternatywne rozwiązania
Nie sposób w jednym artykule opisać wszystkie dostępne otwarte programy, którym warto poświęcić choć chwilę uwagi. Na szczęście istnieją takie projekty, jak switching.software. Jest to strona internetowa, która ma na celu gromadzenie etycznych i łatwych w użyciu alternatyw do zamkniętych, komercyjnych aplikacji, stron internetowych oraz innego rodzaju oprogramowania.
Możesz również skorzystać z alternativeto.net. Strona ta zawiera filtry, które ułatwiają znalezienie wolnego i otwartego oprogramowania. Jest jednak haczyk... Jak to w dzisiejszym internecie bywa, strona jest obdarowana skryptami śledzącymi 🙃, dlatego polecam korzystanie z niej np. w Firefoxie z włączoną wzmocnioną ochroną przed śledzeniem.
Odzyskanie swojej cyfrowej tożsamości
Jeżeli polegasz na usługach big techowych korporacji i jesteś ich aktywnym użytkownikiem, to prawdopodobnie byłeś świadkiem kilku spektakularnych wpadek ze strony Google'a czy Meta (dawniej Facebook Inc.) w minionym 2021 roku.
Yunohost
Ciekawą alternatywą dla big techowych usług jest oprogramowanie Yunohost, dzięki któremu będziesz w stanie uruchomić własny serwer mailowy dla swojej rodziny, przechowywać pliki w chmurze bez korporacyjnych podglądaczy – i wiele więcej.
To część twojego prywatnego życia, która w naszej ocenie powinna być zarządzana przez Ciebie, nie przez jakąś korporację potrzebującą twoich danych, by pomnażać swój kapitał.
Formułujemy stowarzyszenie
Chcielibyśmy podziękować wszystkim, którzy przyczynili się i pomogli nam w realizacji postawionych sobie celów w ubiegłym roku. Kolejnym krokiem jest powołanie stowarzyszenia, którego jednym z wielu celów będzie ochrona prywatności zwykłych użytkowników. Stowarzyszenie będzie miało na celu intensyfikację i poszerzenie naszych działań.
Zachęcamy do wsparcia naszej inicjatywy przez dołożenie cegiełki w obronie prywatności i promocji otwartych oraz zdecentralizowanych rozwiązań. Możesz to zrobić polecając nasze treści swoim znajomym, bądź wesprzeć inicjatywę finansowo za pośrednictwem przelewu oraz platform Patronite i Liberapay.
Życzy Wam oraz sobie wielu sukcesów i udanych transformacji swojego cyfrowego życia w 2022 roku. 😉
Powiązane linki
Internet. Czas działać! 🇺🇦 icd@mastodon.internet-czas-dzialac.pl
Kuba Orlik
Arkadiusz Wieczorek
Arkadiusz Wieczorek
Arkadiusz Wieczorek
Kuba Orlik